ಹಿಂದಣ ಹೆಜ್ಜೆ / ಸಸ್ಯವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅರಳಿದ ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ – ತಿರು ಶ್ರೀಧರ

ಲಂಡನ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಅರಳುವ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಹೂವಿಗೆ `ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್' ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ! ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವುದೇ ದುಸ್ತರವಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ತಳೆದ ಜಾನಕಿ ಲಂಡನ್, ಅಮೆರಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿದರು.ನೆಹರು ಅವರ ಕರೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ನಮ್ಮ ನೆಲದ ಗುಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ಕಬ್ಬು ತಳಿಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು.ಬೊಟಾನಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ’ ಯೋಜನೆಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ರೂಪ ಕೊಟ್ಟರು.

ಸಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲೂ ದೊಡ್ಡ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ
ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು ಕೇರಳದ ತಲಿಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 4, 1897 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಚಿಕ್ಕವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಕುರಿತು ಅವರು ಆಸಕ್ತಿ ತಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಆಕೆಯ ತಂದೆ ದೇವನ್ ಬಹದೂರ್ ಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರೇ ಪ್ರೇರಣೆ. ತಾಯಿ ದೇವಿ ಸಹ ಅಷ್ಟೇ ಪ್ರತಿಭಾವಂತರಾಗಿದ್ದರು. ಅಂದಿನ ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿದ್ದ ತಂದೆ ದೇವನ್ ಬಹದೂರ್ ಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರು ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸಸ್ಯಗಳ ಹೆಸರು, ಅವುಗಳ ಉಪಯೋಗದ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವ ಹವ್ಯಾಸ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಬಾಲಕಿ ಜಾನಕಿ ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ಕೌತುಕದ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಅತೀವ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಹೀಗೆ ಗಿಡಗಳ ಕುರಿತ ಅವ್ಯಕ್ತ ಒಲವು ಜಾನಕಿಗೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಎಂಬಂತೆ ಆಂತರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೊಳೆದಿತ್ತು.

ಮಹಿಳೆಯರು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವುದೇ ಸವಾಲಾಗಿದ್ದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದಿಂದ ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು ಮದ್ರಾಸಿನ ಕ್ವೀನ್ ಮೇರಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಆನರ್ಸ್ ಮುಗಿಸಿ, 1921ರಲ್ಲಿ ವುಮೆನ್ಸ್ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕಿಯಾಗಿ ಸೇರಿದರು.

ಪ್ರತಿಭಾನ್ವಿತೆ ಜಾನಕಿ ಅವರಿಗೆ ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಮಿಚಿಗನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಅರಸಿಬಂತು. ಅಲ್ಲಿ 1925ರಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು ಮತ್ತೆ ವುಮೆನ್ಸ್ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮುಂದುವರಿಸತೊಡಗಿದರು. ಮುಂದೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಿಎಚ್ಡಿ ಪದವಿಗಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಮಿಚಿಗನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ನಂತರ 1932ರಿಂದ 34ರ ವರೆಗೂ ತಿರುವನಂತಪುರಂನ ಮಹಾರಾಜಾಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.

ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು, ಭಾರತ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸಿಹಿಕಬ್ಬು ತಳಿಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಶಕ್ತವಾಗಬೇಕು ಎಂಬ ದೆಸೆಯಲ್ಲಿ 1920ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಮತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡ ಕಬ್ಬು ತಳಿ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಸ್ವ-ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಭಾರತ ಸಿಹಿ ಕಬ್ಬನ್ನು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ದೇಶಗಳಿಂದ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಸತತ ಅಧ್ಯಯನದ ನಂತರ ಕಸಿಯ ಮೂಲಕ ಭಾರತ ತನ್ನ ಭೌಗೋಳಿಕತೆಗೆ, ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂಥ ಕಬ್ಬಿನ ತಳಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಮತ್ತವರ ತಂಡ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು! ಇದು ಭಾರತದ ಕೃಷಿ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಹೊಸ ಶಕೆ. ಸಕ್ಕರೆ, ಬೆಲ್ಲ ಮುಂತಾದ ಸಿಹಿ ಪದಾರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಮೇಲೇ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದ ಭಾರತ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಯಿತು.

1935ರಲ್ಲಿ ಸರ್ ಸಿ.ವಿ.ರಾಮನ್ ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಂಡಿಯನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರನ್ನು ಸಂಶೋಧಕರನ್ನಾಗಿ ಆಯ್ದುಕೊಂಡರು. ಆದರೆ, ಹಲವು ಪುರುಷರೊಂದಿಗೆ ಏಕಾಂಗಿ ಮಹಿಳೆ ತನ್ನೆಲ್ಲ ಸ್ವತಂತ್ರ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತ ಬೆಳೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದೆನಿಸಿದ ಜಾನಕಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಬಂದರು.

ಮುಂದೆ ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು 1940ರಿಂದ 1945ರವರೆಗೂ ಲಂಡನ್ನಿನ ಜಾನ್ ಇನ್ಸ್ ಹಾರ್ಟಿಕಲ್ಚರಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಸೈಟೊಲಾಜಿಸ್ಟ್ (ಜೀವಕೋಶ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ) ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಆಕೆಯ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದ ಕುರಿತ ಗಾಂಭೀರ್ಯವನ್ನು ಕಂಡ ಲಂಡನ್ನಿನ ವಿಸ್ಲೆಯ ರಾಯಲ್ ಹಾರ್ಟಿಕಲ್ಚರ್ ಸೊಸೈಟಿ ಅವರನ್ನು ಜೀವಕೋಶ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಸ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಜೀವಕೋಶ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರೊಡನೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಬಂತು. 1945ರಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ಗುರು ಮತ್ತು ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತ ಸಿ.ಡಿ. ಹಾರ್ಲಿಂಗ್ಟೆನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಜಾನಕಿ ಅವರು ಬರೆದ The Chromosome Atlas of Cultivated Plants ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಮಹಾನ್ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿತು.

1951ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿ ನೆಹರೂ ಅವರ ಕರೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾದ ಜಾನಕಿ ಅವರನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಬೊಟಾನಿಕಲ್ ಸರ್ವೇ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಕ್ಕೆ ಹೊಸದಿಕ್ಕು ನೀಡಬೇಕೆಂಬ ಬೇಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು. ಆಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಉನ್ನತ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದು ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಅವರ ಕೆಲ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳ ಮಾತು!

ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ 1977ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಗೌರವ ಸಂದಿತು. ಜಮ್ಮುವಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಸ್ಯಾಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಆಕೆಯ ಹೆಸರಿಡುವ ಮೂಲಕ ಗೌರವ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಲಂಡನ್ನಿನ ವಿಸ್ಲೆಯ ರಾಯಲ್ ಹಾರ್ಟಿಕಲ್ಚರ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಎದುರಲ್ಲಿನ ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ದಿನವೂ ಅರಳಿ ಹೂನಗೆ ಸೂಸುವ ಬಿಳಿಯ ಪುಟ್ಟ ಪುಟ್ಟ ಹೂವುಗಳ ಹೆಸರು ಮ್ಯಾಗ್ನೋಲಿನಾ ಕೋಬಸ್ ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್! ಆಕೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದ ಹೂವಿನ ಗಿಡಕ್ಕೆ ಆಕೆಯ ಹೆಸರು ಬಂತು. ಜಾನಕಿ ಅಮ್ಮಾಳ್ ಅವರು ಫೆಬ್ರವರಿ 7, 1984 ರಂದು ತಮ್ಮ 86 ವರ್ಷಗಳ ಇಹಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದರು. (ಮೂಲ: ತಿರು ಶ್ರೀಧರ ಅವರ ಕನ್ನಡ ಸಂಪದ kannada sampada.com ಜಾಲತಾಣ)

– ತಿರು ಶ್ರೀಧರ